LESKOVAC
(Nova Naša reč)
Taro agoripe i Dekada hem inkluzija za ko Roma(2005-2015)iklistilo
anglutno roporto koleste ki osnova podaci koleja isi merinipe o
progres, ili ako nane progress, ano dikhibe o roma hem o romnja ko
odnos o prioritetija tari Dekada hem inkluzije . Ano agoripe leljape
podaci kola I dostupna kola ćedinđe o raštikane statističke agencije
hem o nevladine organizacije, dok ki buti so ćerđe o ekspertija hem
ekspertkinje bućarni grupa za ki integracija o Roma hem o Romnja
Agencija za ko fundamentalna hakaja ćerdo liloro taro relevantna
indikatorija tari integracija. Autorija hem o autorke nadinenape da
akija publikacija ka mažitninel za ki Agencija za ko fundamentalna
hakaja ani Evropakiri unija te anen standartdizujime sistemi
indikatorija hem ćedimasere podatkija tari inkluzija Roma hem o
Romnja.
Osnovna ciljevija tari Dikada hem inkluzija inele “aćavelpe I
diskriminacija hem pandiba, bilinde jazija maškaro Roma/Romnja hem
avera amalipa” naročito ko oblastija ki buti, obrazovanje, sastipe hem
besiba ( stanovanje) sar te lelpe po buljarde ciljevija tari
bidiskriminacija, rodno ravnopravnost tikoripe taro ćororipe. Indeks
tari Inkluzija Roma ićeri indikatorija pandle za ko oblastija , a
rodna raslojime podaci I dinde kote šaine te lenpe. Uporedinipe o
stanje taro sa o indikatorija tari scelo populacija ki phuv, Roma hem
Romnja zasebno ( situacija e Romnjengiri na poredinipe sa sa I romani
populacija nego sa sa I populacija ki phuv so o autorija/ke buljarena
da nane smisla maškarpeste te poredini o stanje taro duj dukhuvdehem
ikalde grupe). Dinde I posebna agoripa za ko 11 phuvja: : Albanija,
Bosna i Hercegovina, Bugarska, Češka, Mađarska, Makedonija, Crna Gora,
Rumunija, Srbija, Slovačka hem i Španija. Zalo sa o dikhiba da bi
ćedenape o podaci tari inkluzija taro Roma hem Romnja moralo bi te
ovel često hem sistematski, vaćeripe da ano but phuvja naštine te
arakhenpe zasebna podaci taro murša hem džuvlja, posebno ko dikhiba o
indikatorija pandle za ko bućaripe , obrazovanje, sastipe( ani BiH,
Španija, Mađarska, hem Rumunija). Phuvja ano kola I dostupna rodno
raslojime o podaci zap o bare indikatorija I Češka , Crna Gora ,
Slovačka hem i Srbija.
Ano agoripe za ki amari phuv, kote isi podaci tari 2014, 2011, 2005,
2004. i 2002 berš , vaćeripe da I rig o Roma hem o Romnja ano dikhiba
o pristup za ko obrazovanje hari I poanglal kad I ko pučiba o osnovno
hem o srednje obrazovanje. Procenti taro bare obrazovna Roma hem
Romnja I dalje I paše I nula. Vaćeripe I da o Roma hem o Romnja I
pobuderi ko specijalna sikavne , kod I ko anglaeder o sikavne ustanove
dikhavno o anglunipe I nane segregacija. Ko pučiba indikatorija
phandle za ki buti tikorisalo o jaz maškaro Roma/Romnja hem ki celo
populacija. KO sa adava isi but Roma/Romnja kola nanolen bućarno
iskustvo , kote I but terne kola nanolen buti a kola nane ni ko
sikavne, a ko adija grupa I naročito zastupime o čhija. Po šukar i
situacija I ko oblast stanovanje, iako isi but Romahem romnja kolen
nanolen imovinska dokumentija I bešena ano ikalde hem perde mahale. I
stopa taro meriba e romane neve bihande čhavorengiri i uli duplo po
bari ko odnos tari opšte populacija, a o trajosoro veko I 12 berš po
tikoro. Iako nane dostupna podaci taro prosečno lejba( primanja) ,
proceninipe da o ginde roma hem Romnja kola trajinena ano apsolutno
ćororipe barilo, a za ko 40% dikenape sa diskriminacija