PREŠEVO

Mladi Srbi i Albanci se u Preševu medjusobno sporazumevaju na engleskom jeziku !

Ovo u razgovoru za JUGpress kažu učenici Gimnazije u Preševu koju pohadjaju i albanski i srpski srednjoškolci.

“Kada imamo časove fizičkog zajedno u fiskulturnoj sali medjusobno razgovarmo na engleskom je mladi Albanci ne znaju srpski a mladi Srbi ne znaju albanski jezik”, prenose nam u odvojenim razgovorima Ardita i Jovana.

One, kao i desetak njihovih vršnjaka sa kojima smo razgovarali , smatraju da je to jako loše ali za situaciju okrivljuju starije, pre svega političare koji bi morali to da menjaju.

Naši mladi sagovornici iz albanske zajednice tvrde da bi veliki broj njihovih vršnjaka voleo da nauči srpski jezik i da su razlozi za to vrlo parktično smatraju da bi im, kada završe školovanje, to povećalo šansu za posao, ali da nemaju mogućnosti.

Mladi, ali i stariji, tvrde da osobe koje mladim Albancima predaju srpski jezik u školama nemaju adekvatno obrazovanje i nisu u stanju da prenesu znanje.

Kao poseban vide nedostatak udžbenika na albanskom jeziku

U Preševu, kažu naši sagovornici, postoji želja za zajedničkim volonterskim radom ali nedostaje inicijativa, kako sa strane Albanca, tako i od Srba i Roma.

Mladima je, ipak, najveći problem posao a do njega, kažu, u Preševu, kao i u drugim mestima, teško dolaze , ukoliko su stranački neopredeljeni. A da bi imali šansu za neki posao “prisiljeni su da odaberu neku stranku”.

Mladi Srbi nam prenose i konkretan primer, nije bilo moguće čak ni kokurisati za posao na novootvorenim naplatnim rampama ako niste čkan vladajuće stranke.

Tvrde da su samo članovi imli informaciju o tom poslu.

Za mlade Albance je veliki problem nostrifikacija diploma stečenih na Kosovu, iako je sporazum odavno potpisan taj proces nikako da se “otkoči”.

Nepoznavanje srpskog jezika zaista predstavlja prepreku tokom uspostavljanja komunikacije, ali sam jezik nije presudan kada je u pitanju zadovoljenje kulturnih potreba mladih, koje su njima jako važne, navode naši sagovornici.

Mladi u Preševu imaju utisak da im se, zapravo, nameću i kulturni sadržaji, umesto da se oni podstiču da ih kreiraju.

Tvrde i da je problem to što je politika svuda umešala prste pa i u kreiranju kulturnih sadržaja.

“Zadovoljenje kulturnih potreba je teško zbog nedostatka novca. Podrška od lokalne samouprave se može nazvati simboličnom”, smatraju oni.
Kažu i da Kancelarija za mlade, kao i u drugim opštinama, zapravo nema neku smostalnost a poseban problem predstavlja finasiranje jer novac dobijaju iz budžeta opštine što, smatraju, nije dovoljno za neku ozbiljniju aktivnost.

Mladi Albanci se žale i na nedostatak raznovrsnijih fakulteta na svom jeziku.

Sa druge strane Valon Arifi iz Ujedinjenih volontera iz Preševa  smatra da mladima u  Preševu, Bujanovcu i Medvedji nisu potrebni  fakulteti kao što su Megatrend, Union “na koji kad se upišeš, odmah ga završiš”.

“Albanskoj omladini je uskraćeno adekvatno obrazovanje”, smatra Arifi.

On je dodao i da veliku odgovornost za nerešavanje problema mladih u Preševu snosi i lokalna vlast ali i Koordinaciono telo za opštine Bujanovac, Preševo i Medvedju.

“Ne možete vi da idete na sastanek u Beograd, slikate se i nikom ništa. Lokalna vlast mora da ukaže političarima u Beogradu, pa i onima u Prištini i Tirani, da oni mora da pomognu da bi se stvari na jugu Srbije rešavale u interesu gradjana a ne u interesu njihovog ostanka na vlasti”, rekao je Arifi koji smatra da je Preševu, ali i čitavom regionu , potrebna korenita promena u strukturi ljudi koji se već decenijama bave politikom.

“Potrebno je da dodju mladi ljudi koji će, sigurno, drugačije posmatrati mnoge stvari i organizovati život i u Preševu i u širem regionu”, rekao je Arif .

Mladi iz političkih stranaka koje deluju u Preševu, takodje su kao najveći problem istakli zapošljavanje.

Naglašavaju problem iseljavanja mladih iz Preševa u potrazi za poslom odnosno neperspektivnost srpske zajednice koja datira još odavno.

“Mladi odlaze, a oni koji ne mogu da odu, ostaju kući. Primanja su vrlo loša. Ne vidim ovde budućnost za mlade iz bilo koje zajednice. Odlaze i Albanci i Srbi i Romi”, prenosi nam jedan od mladih aktivista SNS.

Të rinjët serb dhe shqiptarë në Preshevë komunikojnë përmes anglishtes

Të rinjtë serbë dhe shqiptarë në Preshevë komunikojnë në anglisht!

Kështu thonë në një intervistë për JUGpress nxënësit e Gjimnazit në Preshevë, në të cilin mësimet i vijojnë nxënës shqiptarë dhe serbë.

“Kur kemi orë të përbashkëta të edukatës fizike në palestër, me njëri-tjetrin flasim në anglisht, të rinjtë shqiptarë nuk dinë serbisht sikur se të rinjtë serbë që nuk dinë shqip,” na thanë Arditi dhe Jovana gjatë bisedave të ndara me ta.

Ata, si dhe një duzinë kolegësh të tyre me të cilët kemi biseduar, mendojnë se është shumë keq, por ata fajësojnë njerëzit e moshuar për situatën, kryesisht politikanët që do të duhet ta ndryshojnë atë.

Bashkëbiseduesit tanë të rinjë nga komuniteti shqiptar pohojnë se një numër i madh i bashkëmoshatarëve të tyre do të dëshironin të mësonin gjuhën serbe dhe se arsyet për këtë janë shumë të praktike, dhe ata besojnë se kur të mbarojnë shkollën, kjo do të rrisë shanset e tyre për një punë, por ata nuk e kanë një mundësi të tillë.

Të rinjtë, por edhe të moshuarit pretendojnë se njerëzit që u mësojnë gjuhën serbe të rinjve shqiptarë në shkolla nuk kanë arsim adekuat dhe nuk janë në gjendje të transferojnë njohuri.

Si të veçantë e shohin mungesën e librave shkollorë në gjuhën shqipe.

Në Preshevë, thonë bashkëbiseduesit tanë, ekziston dëshira për punë të përbashkët vullnetare, por mungon iniciativa, si nga shqiptarët, ashtu edhe nga serbët dhe romët.

Sidoqoftë, problemi më i madh për të rinjtë është punësimi, dhe ata thonë se në Preshevë është e vështirë për ta që të arrijnë deri te punësimi, si dhe në vende të tjera, nëse nuk janë të inkuadruar politikisht. Dhe për të pasur një shans për një punë, “ata janë të detyruar të zgjedhin një parti”.

Serbët e rinj gjithashtu na japin një shembull konkret, madje nuk ishte e mundur fare të aplikonit për një vend pune në vendet e sapohapura për inkasim rrugor, nëse nuk jeni anëtar i partisë në pushtet.

Ata pretendojnë se vetëm anëtarët e partisë kishin informacion në lidhje me punësimin.

Për të rinjtë shqiptarë, nostrifikimi i diplomave të marra në Kosovë është një problem i madh, megjithëse marrëveshja u nënshkrua shumë kohë më parë, ndërsa procesi kurrsesi të “zhbllokohet”.

Mosnjohja e gjuhës serbe është me të vërtetë një pengesë gjatë vendosjes së komunikimit, por vetë gjuha nuk është thelbësore kur bëhet fjalë për plotësimin e nevojave kulturore të të rinjve, të cilat janë shumë të rëndësishme për ta, sipas bashkëbiseduesve tanë.

Të rinjtë në Preshevë kanë përshtypjen se, në fakt, u imponohen përmbajtje kulturore, në vend që të inkurajohen t'i krijojnë ato.

Ata gjithashtu pretendojnë se problemi është se politika ka futur duart kudo, madje edhe në krijimin e përmbajtjeve kulturore.

“Përmbushja e nevojave kulturore është e vështirë për shkak të mungesës së parave. Mbështetja nga vetëqeverisja lokale mund të quhet simbolike “, konsiderojnë ata.

Ata gjithashtu thonë se Zyra e të rinjëve, si në komunat e tjera, në të vërtetë nuk ka ndonjë pavarësi, dhe një problem i veçantë është financimi sepse ata marrin para nga buxheti i komunës, të cilat, ata besojnë se nuk janë të mjaftueshme për një aktivitet më serioz.

Të rinjtë shqiptarë gjithashtu ankohen për mungesën e fakulteteve më të larmishme në gjuhën e tyre.

Në anën tjetër, Valon Arifi nga Unioni i vullnetarëve nga Presheva beson se të rinjtë në Preshevë, Bujanoc dhe Medvegjë nuk kanë nevojë për kolegje të tilla si Megatrend, Union “të cilat në momentin e regjistrimit, aty edhe përfundojnë studimet “.

“Rinia shqiptare është e privuar nga arsimi i duhur,” tha Arifi.

Ai shtoi se qeveria lokale dhe Trupi Koordinues për komunat e Bujanocit, Preshevës dhe Medvegjës mbajnë përgjegjësi të madhe për moszgjidhjen e problemeve të të rinjve në Preshevë.

“Ju nuk mund të shkoni në një takim në Beograd, sa për ta bërë një fotografi dhe gjithçka përfundon me kaq. Qeveria lokale duhet t'u tregojë politikanëve në Beograd, përfshirë ata në Prishtinë dhe Tiranë, se ata duhet të ndihmojnë në zgjidhjen e gjërave në jug të Serbisë në interes të qytetarëve dhe jo në interes që ata të qëndrojnë në pushtet, “tha Arifi, i cili beson se Presheva, por edhe i gjithë rajoni, ka nevojë për një ndryshim rrënjësor në strukturën e njerëzve që janë përfshirë në politikë gjatë dekadave të fundit.

“Është e nevojshme një gjeneratë e re e politikanëve të cilët, natyrisht, ndryshe do t’i trajtonin shumë gjëra dhe ndrshe do të organizojnë jetën si në Preshevë ashtu edhe në rajonin e gjerë,” tha Arif.

Të rinjtë nga partitë politike që veprojnë në Preshevë gjithashtu theksuan punësimin si problemin më të madh.

Ata theksojnë problemin e emigrimit të të rinjve nga Presheva në kërkim të punës, domethënë mungesës së perspektivës së komunitetit serb, i cili daton që prej një kohe të gjatë.

“Të rinjtë po largohen, dhe ata që nuk mund të largohen po qëndrojnë në shtëpi. Të ardhurat janë shumë të ulëta. Unë nuk shoh një të ardhme këtu për të rinjtë nga ndonjë komunitet. Shqiptarët, serbët dhe romët po largohen gjithashtu, “na tha një nga aktivistët e rinjë të SNS-ës.