Studentski trg – srce antičke arhitekture grada

BEOGRAD

(Politika)
Ispod okretnice trolejbusa nalaze se očuvani delovi zida visokog metar sa izidanim podovima iz rimskog perioda, a ceo prostor obiluje ostacima iz prvog i trećeg veka. – Arheološki institut o nalazima izradio elaborat i o tome obavestio nadležne

Na Trgu republike nedavno je otkrivena Virtembergova kapija, a očekuje se da će u nastavku radova biti nađeni i ostaci Stambol kapije. Osim ove lokacije sa arheološkim nalazima iz srednjeg veka, jedno od centralnih mesta u srcu grada koje krije pravo istorijsko blago jeste Studentski trg. Tu je bio centar antičkog Singidunuma. Imajući u vidu da je na dojučerašnjoj okretnici trolejbusa predviđena izgradnja podzemne garaže, očekuje se da se budući graditelji susretnu sa nalazima iz rimskog perioda i to iz prvog i trećeg veka.

Zbog toga su stručnjaci sa Arheološkog instituta u Beogradu poslali dopis nadležnim institucijama sa elaboratom u kome je izneta analiza materijalnih ostataka antičke arhitekture na Studentskom trgu.

– Na mestu trga i u njegovoj neposrednoj okolini do sada su otkrivene antičke terme u Akademskom parku, antički objekti ispred Filozofskog fakulteta, konkretno na mestu platoa, lokalitet Studentski trg 9 gde se danas nalazi hotel „Skver najn” i antički kanali ispred ulaza u Etnografski muzej. Ispod okretnice nalaze se izuzetno očuvani zidovi visoki metar sa netaknutim rimskim podovima i zidovima. Oni nisu arheološki istraženi iako su otkriveni 1989. godine. Ako se generalno uzme u obzir arheološka slika, ovde se možda mogu videti i ostaci turskog groblja, mezarlika, gde su poginuli turski borci u borbama oko Beograda. Ostaci iz tog perioda otkrivani su u poslednjih 60 godina prilikom raznih komunalnih intervencija na širem prostoru Studentskog trga. Mezarlik se prostirao sve do Zmaj Jovine i Knez Mihailove ulice – objašnjava Stefan Pop-Lazić, naučni saradnik Arheološkog instituta.

Trolejbuska okretnica biće ukinuta (Fo­to Dragan Jevremović)
Studentski trg bio je centar antičkog Singidunuma. Tu je bila jedna od glavnih ulica koja se protezala od današnje Vlajkovićeve, preko Dositejeve, Zmaj Jovine, Vasine, izbijala ka Uzun Mirkovoj i skretala u Rajićevu.

– Taj put otkriven je prilikom izgradnje Tržnog centra u Rajićevoj. On je uvodio antičkog čoveka kroz kapiju koja se nalazi na mestu današnje Gradske biblioteke u vojni logor. Na platou kod Filozofskog fakulteta otkrivena je velika građevina iz trećeg veka naše ere koja ima tri apside i sistem podnog grejanja, tu su otkriveni ostaci iz najstarije faze Singidunuma s kraja prvog i ranog drugog veka gde su se građevine pravile od pletera i lepa, odnosno pruća i zemlje – priča Pop-Lazić.

Dopis nadležnima o nalazima ispod Studentskog trga nisu poslali samo arheolozi iz Arheološkog instituta, već i iz Srpskog arheološkog društva.

– U svom elaboratu naveli smo neke od kriterijuma koje bi trebalo ispoštovati prilikom gradnje garaže na Studentskom trgu.

Jedan od njih je da se u projektu mora predvideti prezentacija antičke arhitekture. Spremni smo da radimo sa projektantima i izvođačima radova da bi se to naše blago sačuvalo. Mi smo za to da bude izgrađena podzemna garaža, ali da bude sačuvan i prikazan lokalitet. Projektanti bi trebalo da predvide da se jedan sprat podzemne garaže odredi za prezentaciju spomeničkog nasleđa – rimske arhitekture – kaže Pop-Lazić i ističe da se takva praksa primenjuje širom sveta. Ako se u obzir uzme samo Balkan, takav primer postoji u centru Sofije, gde je prilikom izgradnje metroa otkriven deo antičkog perioda. Isti primeri postoje i u Solunu, Konstantinopolju, odnosno Istanbulu, ali i u Sremskoj Mitrovici gde je gradska kafana podignuta nad bazilikom Svetog Dimitrija iz petog veka.

– Iako smo o nalazima na Studentskom trgu obavestili nadležne u decembru 2104. godine, od tada do danas nismo dobili nikakvu povratnu reakciju od grada – kaže Pop-Lazić.

Terme ispod Akademskog parka
Na prostoru Akademskog parka, koji mnogi nazivaju i Studentski, nalaze se ostaci rimskog kupatila iz trećeg i četvrtog veka. Ceo prostor parka nalazi se u zaštićenoj zoni rimskog Singidunuma i to dela civilnog naselja koje se prostiralo do Trga republike.

Rimske terme su, sasvim slučajno, otkrivene 1968. godine kada se kopala rupa za postavljanje cisterne za mazut u zgradi Gradskog komiteta Saveza komunista. Arheološka istraživanja nastavljena su 1969. godine. Terme su najvećim delom otkrivene. Otkopano je osam prostorija i one pripadaju jednom ustaljenom tipu antičkih termi. Prva prostorija u nizu bila je svlačionica ili prostorija za pripreme, međutim ona na ovom lokalitetu nije pronađena. Kod nas je otkriven takozvani frigidarijum, odnosno prostorija sa hladnom vodom. Na ovu prostoriju nadovezivala se prostorija sa mlakom vodom – lakonikum, gde su se kupači znojili i pripremali za ulazak u kaldarijum odnosno prostoriju u kojoj je bila topla voda.

U kaldarijumu su pronađena dva bazena. Otkriveni su i ostaci zidane peći u kojoj se zagrevao vazduh koji je potom grejao vodu. Kupatilo je bilo javno, a posećivali su ga i muškarci i žene.

Terme su sve do 1978. godine bile vidljive, međutim ovaj deo je bilo teško održavati jer se tu skupljala velika količina otpada. Pošto nije urađeno rešenje za natkrivanje termi, a i zbog nedostatka novca, izvršena je njihova konzervacija. Terme su potom zakopane zemljom jer je zaključeno da će ih ona najbolje očuvati.

Prati
Obavesti me o
guest

0 Komentara
Najnoviji
Najstariji Najviše glasova
Inline Feedbacks
Prikaži sve komentare