NIŠ

Na prostoru od 14 hektara, više od 3.000 spomenika. Među njima stotine imena proslavaljenih ratnika, pesnika i industrijalaca koji su zadužili Niš-Stanko Vlasotinački, Nikola Rašić, Milovan Nedić, Pavle Stojković. Tu je spomenik prve predsednice Kola srpskih sestara Ljubice Luković kao i spomenik prvog učitelja u Nišu  Atanasija Petrovića- Ulitelj Tase po kome ime nosi i najstarija osnovna škola u gradu, Mite Ristića, vlasnika tekstilne fanrike, kasnije “Niteks”. Prvi put, Grad je izdvojio novac za sređivanje ovog prostora, za šta je zaduženo JKP Medina.                        

“Grad je prvi put izdvojio sredstva namenjena samo sređivanju Starog groblja u iznosu od nekih 5 miliona dinara. Prethodnih par meseci je bio period kada je izostalo sređivanje ovog prostora, ali se ovih dana intenzivno radi na uređenju a nadamo se da će Staro groblje, konačno, biti proglašeno Memorijalnim parkom”, kaže Bratislav Vučković, predsednik Gradske opštine Palilula.

 Groblje je nastalo u 18 veku, a kao značajno kulturno dobro, a pod zaštitom države je od 1987. godine. Dugo godina nakon toga spomenici sun a ovom groblju kao is am prostor bili prepušteni zubu vremena, ali i naletu vandala. Govorilo se o njegovom uređenju, prerastanju u Memorijalni park, osvetljenju. U nameri da se prostor sredi u jednom trenutku je izgrađena ograda i kapija na groblju, ali se onda ponovo zastalo. Sada se planski radi na njegovom uređenju. Zbog toga se očekuje da će i narednih godina, biti izdvajana sredstva za njegovo redovno održavanje.

                         “Ta stavka je ušla u budžet i ja očekujem i ja očekujem da će i narednih godina biti tako. Tih 14 hektara zaslužuje svu pažnju kao is vi niši tvorci istorije Niša koji počivaju na Staromm groblju zaslužuju da se groblje održava onako kao je to potrebno”, dodaje Bratislav Vučkuvić.

                           Groblje je nekada bilo i na meti kradljivaca umetničkih dela, koji su oskrnavili nekoliko spomnika. Ovaj prostor bi, dodaje Vučković, trebalo da dobije osvetljenje i adekvatno obezbeđenje.

                           U novembru 2006.godine sa niškog Starog groblja ukradeno je čuveno umetničko delo “Prelja”, žena u stojećem stavu sa preslicom u rukama, rad vajara Antuna Augustinčića, iz 1939. godine. “Prelja” je odneta sa porodične grobnice porodice Mite Ristića. Početko iste godine ukradena je i odneta skulptura “Anđeo sa lirom”, sa porodične grobnice niškog lekara dr Voje Stojanovića. Značajno umetničko delo, rad zagrebačkog vajara Marina Studena.

                        Iz prošlosti ostalo je na groblju oko 3.000 nadgrobnih spomenika i više od 200 umetničkih i istorijskih dela. Među njima je 11 skulptura, tri su iz perioda pre Drugog svetskog rata, osam posle, kao i 86 bista, od kojih su samo tri bile postavljene pre rata. Tu je i 40 “medaljona” posebne umetničke vrednosti. Jedanaest medaljona uradili su umetnici pre i posle rata, a veliku vrednost predstavlja i osam dubokih mermernih i bronzanih reljefa. Na Starom groblju, koje niko ne čuva, i danas su umetnička dela vajara Save Marjanovića iz Niša, Puniše Milića i Riste Stijovića iz Beograda, Franje Ivaniševića iz Zagreba i mnogih drugih…