Mustafa: Albanska omladina u Preševu, Bujanovcu i Medvedje u bezizlaznoj situaciji-Mustafa: Rinia shqiptare në Preshevë, Bujanoc dhe Medvegjë në një situatë pa shtegëdalje

BUJANOVAC-PREŠEVO-MEDVEDJA

Albanska omladina iz Preševa, Bujanovca i Medveđe je u bezizlaznoj situaciji već godinama, rekao je za JUGpress predsednik Nacionalnog saveta Albanaca Ragmi Mustafa  i dodao da je “teško kad znate da ako ste policajac, sudija, vatrogasac, inspektor čak ne možete ni da se bavite profesijom koju možete steći studiranjem na Kosovu. I da ćete naići na neprihvatljive poteškoće i besmislene prepreke da budete normalna mlada osoba”.
Na pitanje koji su ključni problemi, MUstafa je rekao da ih ima mnogo “od nedostatka udžbenika do nemogućnosti da budu deo sistema društva”.

Na pitanje kakva je situacija u obrazovanju na albanskom jeziku, koliko udžbenika postoji na ovom jeziku u osnovnim i srednjim školama i da li je moguće problem svih udžbenika uskoro rešiti Mustafa je odgovorio da je “tokom više od dve decenije nedostatak udžbenika otežavao učenicima osnovnih škola postizanje najviših obrazovnih standarda”.

” Ova je prva školska godina koja započinjemo udžbenicima u Preševskoj dolini iako proces osiguravanja udžbenika nije dovršen za sve predmete. Takođe smo realizovali najveći projekat ikada za albanski nacionalni savet jer za 4052 učenika smo podelili oko 24 hiljade kompleta udžbenika u svima školama u kojima se nastava vodi i na albanskom jeziku preko donacaju koji smo dobili sa Kosova i Albanije.  

Konačno, udžbenici za osnovne škole iz Republike Albanije dozvoljeni su kao deo bitke za kvalitetno obrazovanje, u koordinaciji sa ministarstvima obrazovanja Albanije i Srbije i u saradnji sa međunarodnom zajednicom.

Sveobuhvatno rešenje u obrazovanja sa nastavom na albanskom jeziku trebalo bi dalje primeniti u bilateralnim sporazumima između Republike Srbije i Republike Albanije, u okviru izgradnje dobrosusedskih odnosa, u procesu njihovog članstva u Evropskoj uniji.

A za to nam je trebalo malo političke volje, malo razumevanje. Ja moram da se zahvalim na izvanrednoj posvećenosti bivšim ministrima Besi Shahini iz Albanije, uz razumevanje bivseg ministra u Srbiji Mladena Šarčevića. Takođe, za isplatu takse aplikacije, finansijski pomoglo Koordinacionog tela za Preševo, Bujanovac i Medveđu a imali smo i snažnu podršku OEBS-a i neformalne grupe ambasadora „Prijatelji doline“. Isto tako zahvalan sam na postupanju Izdavačke kuće „Albas“ iz Preševa kao i Komisiji za obrazovanje i svima onima koji su ovo shvatili kao prioritet u zajedničkim obavezama.

Takođe,  uputili smo dopis ministru Ministarstva obrazovanja, nauke i tehnologije Branku Ružiću i pozvali smo ga da zajedno radimo na poboljšanju kvaliteta obrazovanja uopšte, i poboljšanje obrazovnog sistema na albanskom jeziku”. rekao je Mustafa.
.

On je ocenio da su “izazovi u obrazovanju mnogobrojni, posebno za manjine, a  da je ovo pitanje posebno složeno i kompleksno za albansku zajednicu. Ali ja ću navesti samo tri načina na koja bi mogli da unapredimo obrazovanje na albanskom jeziku kad znamo da ova vlada zavisi od predsedničkih izbora.

·        “Radujem  se uspešnoj dosadašnjoj saradnji sa svima koji su doprineli sistematskom rešavanju problema udžbanike na albanskom jeziku, i nadam da ćemo nastaviti , do onkočanja procesa obrade svih udžbenika, ne samo za osnovne škole, već i za srednje škole. Zamislite u 21 veku, sa novim školskim planom i programom za srednje škole na albanskom jeziku, nemamo ni jedan udžbenik.

Nacionalni savet albanskih nacionalnih manjina i ja lično iskreno smo zainteresovani za pružanje rešenja obrazovnih pitanja za albanskoj zajednici u skladu sa važećim zakonom i usredsredili smo se na kvalitet i podsticanje  mehanizam za unapređivanje obrazovanja za albansku zajednicu, jer u Srbiji je svaki peti petnaestogodišnjak je funkcionalni nepismen po izvaštaju PISE.

·         Takođe, Nacionalni savet albanske nacionalne manjine izražavao spremnost, i prema američkoj ambasadi i prema Ministarstvu obrazovanja, da doprinese sprovođenju sporazuma o “Ekonomskoj normalizaciji” potpisan 4. septembra u Vašingtona, posebno u delu u kome se odnosi o priznavanju kosovskih diploma u Srbiji. Da vas podsetim da tačka 6. ovog sporazuma, predvidio da: “Obe strane uzajamno priznati diplome i profesionalne certifikate”.

Plašim se da ova tačka neće biti realizovano kao i ona iz sporazuma 2011 u Briselu kad je ova materia obrađeno i što je Vlada Srbije usvojila Uredbu o priznavanju diploma sa Kosova i na kraju ništa. Već 20 godina imamo „brain drain“. Tradicionalno Albanci Preševske doline studirali su i stidiraju na Kosovu, bez ikakve pomoći od države iako ona ima zakonsku obavezu da obezbedi za nacionalne manjine i visokoskolsku obrazovanje. Država ne investira ništa i na kraju ta država ne da ti za pravo da se baviš ni svojom stečenom profesijom. Jer, kosovske diplome se ne priznaju, a nostrifikacija diploma dodeljenih u Albaniji i Makedoniji predstavlja problematičan izazov.

·         Nacionalni savet albanske nacionalne manjine očekuje od Ministarstva obrazovanja, nauke i tehnologije da uvažava maninsku samoupravu albanske nacionalne manjine. Jer do sada imali smo situacije da Ministarstvo nije uvažavala zakonske norma prema kojima se izberu rukovodilaci obrazovnih ustanovoma u kojima se nastava vodi na albanskom jeziku, monopolizovala je ovaj proces, podržala i unapredila politička rešenja . što je nanelo nepopravljivu štetu ovim ustanovama”pbjasnio je mUstafa.

Na pitanje kakva je situacija sa viskoškolskim obrazovanjem i da li ima mladih Albanaca koji studiraju i u Srbiji i gde najčećče mladi Albanci iz ove tri opštine nastavljaju školovanje: Kosovo, Albanija, Makedonija ili inostranstvo, Mustafa je rekao kako “misli”  da je “došlo vreme da kažemo dosta eksperimentalnim rešenjima za viskoškolsko obrazovanje na albanskom jeziku. Prvo je otvoren pravni fakultet iz Niša u Medveđi koji je posle zatvoren. Propali projekat.

 Posle je,  uz podrške Nacionalnog saveta albanske nacionalne manjine, Komesara za ljudska i manjiska prava iz Haga, EU delegacije u Srbije, Ministartsva obrazovanja i Kordinacionalno telo za Preševo, Bujanoc i Medveđu otvoren Ekonomski fakultet iz Subotice odeljenje u Bujanovcu koji ne funksioniše od izbora novog dekana ovog fakulteta. Po sporazumu bi trebalo da počnemo sa 30% nastave na albanskom jeziku i da se na izbalansirani način registruju studenti iz svih zajdnica. Ali, izgleda da novi akreditovanih programi master studije su svi na srpskom jeziku. Sem jednog referenta iz Bujanovca svi drugi su iz Vranja i drugih gradova isa severa zemlje. Ovaj fakultet posle skoro jedne decenije nije proizveo nijednu oosobu koja je opremljena znanjem za asistenta na ovom odeljenju.
Nacionalni savet albanske nacionalne manjine ozbiljno razmatra mogućnost da izlazi iz ovog projekta koji nije ispunio očekivanja albanske zajednice, odnosno realizovanje zakonskih prava pripadnika albanske manjine na visikoškolsko obrazovanje”, rekao je Mustafa.

Potencira da nije  bilo nikakvog pomaka u proteklom periodu u rešavanju problema priznavanja diploma sa Kosova.

Na pitanje koliko ima albanske dece i usnovnim, koliko u srednjim školama a koliko njih je upisalo studije ili studira iz ove tri opštine ; Mustafa je rekao da  ima 4052 u osnovnom I više od 3000 u srednjem obrazovanju na albanskom jeziku.

 On je dodao da je “obrazovanje na maternjem jeziku oblast prava pripadnika nacionalnih manjina od važnog značaja za očuvanje i razvoj nacionalnog identiteta. Stoga je obezbeđivanje kvalitetne i savremene nastave na albanskom jeziku na svim nivoima obrazovanja bitan preduslov za očuvanje i razvijanje etničke posebnosti albanske zajednice u Republici Srbiji”.

U uslovima dinamičnog razvoja društva i specifične kulturološke različitosti, puno obezbeđivanje prava na obrazovanje na albanskom jeziku bitno određuje identitetsko očuvanje, određuje društveni i ekonomski položaj albanske nacionalne manjine, podvlači Mustafa koji je dodao da “je obrazovanje pripadnika albanske zajednice u Preševskoj dolini nepotpuno!.
” Albanskoj zajednici je funkcionalno otežano obrazovanje u skladu sa zakonskim normama na njihovom maternjem jeziku”, dodao je Mustafa.

“Što se tiče obrazovanja pripadnika albanske nacionalne manjine identifikovano potpuni nedostatak sistematskog tretmana i nije doprineo razvoju integrativnog multikulturalizma. Svakako ovi problemi se mogu identifikovati kao glavni:

•         Nedostatak udžbenika i materijala za rad,

•         Slabo snabdevene biblioteke literaturom,

•         Stare loše objekte obrazovnih ustanova,

•         Nedostatak modernizacije i digitalizacije škola

•         Neadekvatan nastavni kadar

•         Pravo na viskoškolsko obrazovanje ,  nedostatak finansiranja od strane države.

•         Problem sa statusom diploma izdatih na Kosovu i priznavanjem diploma izdatih u Albaniji i Makedoniji,

•         Loš kvalitet učenja srpskog jezika.

•         Nedostatak učenja albansko-srpskog jezika i razvoj dvojezičnosti (dvojezičnosti) za buduće pedagoge,

 Obrazovanje albaske zajednice jeste i političko pitanje, odnosno  to je bilo već dve decenije. Obrazovanje albaske zajednice jeste i ustavno i zakonsko pravo. Ovo je takođe odgovarajuća referenca za jednakost. Bez jednakosti nema mira. A bez mira nema obrazovanja”, poručio je Mustafa.

Na pitanje kakvi su medjusobni odnosi mladih Albanaca , Srba i Roma u Bujanovcu, da li sede u istim kafićima, da li se druže na bilo koji način, Mustafa je rekao “zavisi od mesta do meste ili od opštine do opštine. Ima gde svi se druže ima I gde se ne druže pripadnici različitih nacionalne pripadnosti”.Ipak, on smatra da ti odnosi “mogu da se izdefinišu kao dobri”.

Konstatujemo da mladi iz sve tri zajednice, sa kojima smo razgovrali , kao glavni problem vide nedostatak posla u sve ti opštine i skoro svi imaju nameru da odu iz svojih rodnih mesta. i pitanje kako on gleda na to , rekao je  “jedan od problema sigurno ne samo u Preševskoj dolini već i na celom Balkanu je nedostatak novih radnih mesta. Međutim, u zemlji koja ne daje mogućnost da se razvijaš u okviru sposobnosti i potencijala koje pojedinac poseduje, gde vam nije dozvoljeno da se obrazujete na pošten način, štaviše i ne prihvatajući  univerzitetske kvalifikacije. Mesto koje vam ne pruža mogućnost da porodicu održavate poštenim i profesionalnim radom. I na kraju takođe osporava vaš identitet,  ne dozvoljavanjem isticanje vašim simbola i identiteta zagarantovanim ustavom. Tada više nego jasno stavlja vam do znanja da ova država ne prihvata vaše postojanje ignorišući zahteve za jednakošću”, rekao ej Mustafa. 

Na pitanje da li u Bujanovcu postoji bilo kakva aktivnost ili mesto na kome mogu svoje ideje i talente da razmenjuju i udružuju mladi iz sve tri zajednice, Mustafa, koji je bio i šef odborničke grupe Partije za demokrartsko delovanje kada ej predvodila lokalnu vlast je rekao ” Zavisi od opštine do opštine. Ali svakako nedostaju takva mesta”.
Na pitanje koliko su poolitičari zainteresovani da čuju glas mladih i da uvaže njihove primedbe i ideje, njegov odgovor je bio “ja sam mlad, valjda!

Mustafa: Rinia shqiptare në Preshevë,  Bujanoc dhe Medvegjë në një situatë pa shtegëdalje

POSTOI: JUGPRESS 20 JANAR, 2021

BUJANOC-PRESHEVË-MEDVEGJË

Të rinjtë shqiptarë nga Presheva, Bujanoci dhe Medvegja kanë qenë në një situatë të pashpresë për vite me rradhë, tha për JUGpress Ragmi Mustafa, kryetari i Këshillit kombëtar të shqiptarëve dhe shtoi se “është e vështirë kur e dini që nëse mbaroni shkollimin në Kosovë për polic, gjykatës, zjarrfikës, inspektor nuk mund ta ushtroni atë profesion. Dhe se do të hasni vështirësi të papranueshme dhe pengesa të pakuptimta për të qenë një i ri normal ”.

Kur u pyet se cilat janë problemet kryesore, Mustafa tha se ka shumë prej tyre “nga mungesa e librave shkollorë deri te pamundësia për të qenë pjesë e sistemit të shoqërisë”.

Kur u pyet për situatën në arsimin në gjuhën shqipe, sa libra ekzistojnë në këtë gjuhë në shkollat ​​fillore dhe të mesme dhe nëse është e mundur një zgjidhje e shpejtë problem i të gjitha teksteve mësimore në gjuhën shqipe, Mustafa u përgjigj se “për më shumë se dy dekada mungesa e librave shkollorë e ka vështirësuar arritjen e standardeve më të larta arsimore të nxënësve të shkollave fillore”.

“Ky është viti i parë shkollor që po fillojmë me librat shkollorë në Luginën e Preshevës, edhe pse procesi i sigurimit të teksteve shkollore nuk ka përfunduar për të gjitha lëndët. Ne gjithashtu realizuam projektin më të madh deri më tani për Këshillin kombëtar shqiptar, sepse përmes donacioneve që morëm nga Kosova dhe Shqipëria shpërndamë rreth 24 mijë komplete librash shkollorë për 4052 nxënës në të gjitha shkollat ​​ku mësimi zhvillohet në gjuhën shqipe.

Më në fund, librat shkollorë nga Republika e Shqipërisë për shkollat ​​fillore lejohen si pjesë e betejës për arsim cilësor, në koordinim me Ministritë e Arsimit të Shqipërisë dhe Serbisë dhe në bashkëpunim me bashkësinë ndërkombëtare.

Një zgjidhje gjithëpërfshirëse në arsimin me mësim në gjuhën shqipe duhet të zbatohet më tej në marrëveshjet bilaterale midis Republikës së Serbisë dhe Republikës së Shqipërisë, brenda kornizës së ndërtimit të marrëdhënieve të fqinjësisë së mirë, në procesin e anëtarësimit të tyre në Bashkimin Evropian.

Dhe për këtë, na duhej pak vullnet politik, pak mirëkuptim. Unë duhet të falënderoj për përkushtimin e jashtëzakonshëm të ish-ministrave Besa Shahini nga Shqipëria, krahas mirëkuptimit të ish-Ministrit të Serbisë Mlladen Sharçeviq. Gjithashtu, për pagesën e tarifës së aplikimit, kishim ndihmën financiare nga Trupi Koordinues për Preshevë, Bujanoc dhe Medvegjë, sikur se që patëm mbështetjen e fortë të OSBE-së dhe grupit joformal të ambasadorëve “Miqtë e Luginës”. Unë jam gjithashtu mirënjohës për veprimet e Shtëpisë Botuese “Albas” nga Presheva, si dhe Komisionit për Arsim dhe të gjithë atyre që e kuptuan këtë si një çështje prioritare në detyrimet e tyre të përbashkëta.

Ne gjithashtu i dërguam një letër Ministrit të Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë, Branko Ruzhiq dhe e ftuam atë që të punojmë së bashku për të përmirësuar cilësinë e arsimit në përgjithësi, dhe për të përmirësuar sistemin arsimor në gjuhën shqipe “. tha Mustafa.

Ai vlerësoi se “sfidat në arsim janë të shumta, veçanërisht për pakicat, dhe se kjo çështje është veçanërisht komplekse për komunitetin shqiptar. Por unë do të theksoj vetëm tri mënyra me të cilat ne mund të përmirësojmë arsimin në gjuhën shqipe kur e dimë se kjo qeveri varet nga zgjedhjet presidenciale.

 “Unë i gëzohem bashkëpunimit të suksesshëm deri më tani me të gjithë ata që kanë kontribuar në zgjidhjen sistematike të problemit të librave shkollorë në gjuhën shqipe, dhe shpresoj që ky bashkëpunim të vazhdoj deri në përfundim të këtij procesi, që nënkupton kompletimin e të gjitha teksteve mësimore në gjuhën shqipe, jo vetëm për shkollat ​​fillore, por edhe për shkollat ​​e mesme. Imagjinoni në shekullin 21, me një planprogram të ri shkollor në gjuhën shqipe, ne nuk kemi një libër të vetëm shkollor për nxënësit e shkollave të mesme.

Këshilli Kombëtar i Pakicës kombëtare shqiptare dhe unë personalisht jemi të interesuar sinqerisht në ofrimin e zgjidhjeve për çështjet arsimore për komunitetin shqiptar në përputhje me ligjin në fuqi dhe ne jemi përqendruar në cilësinë dhe inkurajimin e një mekanizmi për të përmirësuar arsimin për komunitetin shqiptar, sepse në Serbi çdo i pesti 15 vjeçar është analfabet funksional, sipas raportit të PISA-s.

• Gjithashtu, Këshilli kombëtar i pakicës kombëtare shqiptare shprehu gatishmërinë e tij, si tek Ambasada Amerikane ashtu edhe tek Ministria e Arsimit, për të kontribuar në zbatimin e Marrëveshjes së normalizimit ekonomik të nënshkruar më 4 shtator në Uashington, veçanërisht në fushën e njohjes së diplomave të Kosovës në Serbi. Më lejoni t'ju kujtoj se pika 6 e kësaj marrëveshje përcakton se: “Të dy palët njohin reciprokisht diplomat dhe certifikatat profesionale”.

Kam frikë se kjo pikë nuk do të realizohet, si ajo e marrëveshjes së vitit 2011 në Bruksel, kur kjo çështje u përpunua dhe se Qeveria e Serbisë miratoi Rregulloren për njohjen e diplomave nga Kosova, mirëpo marrëveshja nuk u zbatua. Ne kemi një rrjedhje të trurit për 20 vjet. Tradicionalisht, shqiptarët e Luginës së Preshevës kanë studiuar dhe studiojnë në Kosovë, pa ndonjë ndihmë nga shteti, megjithëse ai ka një detyrim ligjor të sigurojë pakicave kombëtare edhe arsim të lartë. Shteti nuk investon asgjë dhe në fund të fundit, ai shtet nuk ju jep as të drejtën të ushtroni profesionin tuaj të fituar. Për shkak se diplomat e Kosovës nuk njihen, ndërkaq nostrifikimi i diplomave të fituara në Shqipëri dhe Maqedoni është një sfidë problematike.

• Këshilli Kombëtar i pakicës kombëtare shqiptare pret që Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë të respektojë vetëqeverisjen e pakicës kombëtare shqiptare. Sepse deri më tani, ne kemi pasur situata kur Ministria nuk ka respektuar normat ligjore sipas të cilave zgjidhen titullarët e institucioneve arsimore në të cilat mësimi zhvillohet në gjuhën shqipe, duke monopolizuar këtë proces, dhe duke i mbështetur dhe avansuar zgjidhjet politike,  gjë që shkaktoi dëme të pariparueshme këtyre institucioneve “, sqaroi Mustafa.

I pyetur në lidhje me situatën me arsimin e lartë dhe nëse ka të rinj shqiptarë që studiojnë në Serbi dhe ku të rinjtë shqiptarë nga këto tri komuna vazhdojnë shkollimin: në Kosovë, Shqipëri, Maqedoni apo jashtë vendit, Mustafa tha se “mendon se ka ardhur koha që t’iu thuhet mjaft zgjidhjeve eksperimentale për arsimin e lartë në gjuhën shqipe. Së pari, Fakulteti Juridik nga Nishi u hap në Medvegjë, i cili më vonë u mbyll, si një projekt i dështuar.

 Më pas, me mbështetjen e Këshillit kombëtar të pakicës kombëtare shqiptare, Komisionerit për të Drejtat e Njeriut dhe Pakicave nga Haga, Delegacionit të BE-së në Serbi, Ministrisë së Arsimit dhe Trupi Koordinues për Preshevë, Bujanoc dhe Medvedja, u hap Fakulteti Ekonomik në Suboticë, paraleleja në Bujanoc. Sipas marrëveshjes, duhej filluar me 30% të mësimit në gjuhën shqipe dhe të regjistroheshin studentë nga të gjitha komunitetet në një mënyrë të ekuilibruar. Por duket se programet e reja të akredituar të masterit janë të gjitha në gjuhën serbe. Me përjashtim të një nëpunësi nga Bujanoci, të gjithë të tjerët janë nga Vranja dhe qytete të tjera në veri të vendit. Pas gati një dekade, ky fakultet nuk ka prodhuar një person të vetëm që është i pajisur me njohuritë e një asistenti në këtë departament.


“Këshilli Kombëtar i pakicës kombëtare shqiptare po shqyrton seriozisht mundësinë e largimit nga ky projekt, i cili nuk përmbushi pritjet e komunitetit shqiptar, përkatësisht, realizimin e të drejtave ligjore të pjesëtarëve të pakicës shqiptare për arsimin e lartë”, tha Mustafa.

Ai thekson se nuk ka pasur progres në të kaluarën në zgjidhjen e problemit të njohjes së diplomave nga Kosova.

Kur u pyet se sa fëmijë shqiptarë nga këto tri komuna vijojnë mësimet në shkollimin fillor dhe të mesëm dhe sa prej tyre janë regjistruar në studime ose janë duke studiuar aktualisht; Mustafa tha se ka 4,052 nëxnës në arsimin fillor dhe më shumë se 3.000 në arsimin e mesëm në gjuhën shqipe.

 Ai shtoi se “arsimi në gjuhën amtare është një fushë e të drejtave të pjesëtarëve të pakicave kombëtare, e cila është e rëndësishme për ruajtjen dhe zhvillimin e identitetit kombëtar. Prandaj, sigurimi i një mësimi cilësor dhe modern në gjuhën shqipe, në të gjitha nivelet e arsimit, është një parakusht i rëndësishëm për ruajtjen dhe zhvillimin e identitetit etnik të komunitetit shqiptar në Republikën e Serbisë. “

Në kushtet e zhvillimit dinamik të shoqërisë dhe diversitetit specifik kulturor, sigurimi i plotë i së drejtës për arsim në gjuhën shqipe përcakton në mënyrë të konsiderueshme ruajtjen e identitetit, përcakton pozicionin social dhe ekonomik të pakicës kombëtare shqiptare, nënvizon Mustafa i cili shtoi se “arsimimi i pjesëtarëve të komunitetit shqiptar në Luginën e Preshevës është i mangët!


“Arsimi në gjuhën e tyre amtare për komunitetin shqiptar është vështirësuar funksionalisht dhe ai nuk është në përputhje me normat ligjore,” shtoi Mustafa.

“Lidhur me arsimimin e pjesëtarëve të pakicës kombëtare shqiptare, u identifikua një mungesë e plotë e trajtimit sistematik dhe nuk kontribuoi në zhvillimin e multikulturalizmit integrues. Sigurisht se këto janë problemet mund të identifikohen si kryesore:

• mungesa e teksteve shkollore dhe materialeve për punë,

• biblioteka të furnizuara dobët me literaturë,

• objektet e vjetra e të këqija të enteve arsimore,

• mungesa e modernizimit dhe dixhitalizimit të shkollave

• personel joadekuat i mësimdhënies

• e drejta e munguar për arsim të lartë, mungesa e fondeve shtetërore.

• problemi me statusin e diplomave të lëshuara në Kosovë dhe njohjen e diplomave të lëshuara në Shqipëri dhe Maqedoni,

• cilësi e dobët e mësimit të gjuhës serbe.

• mungesa e mësimit të gjuhës shqipe-serbe dhe zhvillimi i dygjuhësisë  për pedagogët e ardhshëm,

            Arsimi i komunitetit shqiptar është gjithashtu një çështje politike, domethënë kështu ka qenë për dy dekada me radhë. Edukimi i komunitetit shqiptar është një e drejtë kushtetuese dhe ligjore. Kjo është gjithashtu një referencë e përshtatshme për barazinë. Pa barazi nuk ka paqe. Dhe pa paqe nuk ka arsim ”, tha Mustafa.

Kur u pyet për marrëdhëniet e ndërsjella të të rinjve shqiptarë, serbë dhe romë në Bujanoc, nëse ata ulen bashkë në të njëjtat kafiteri, nëse ata shoqërohen në ndonjë mënyrë, Mustafa tha se “kjo ndryshon nga një vend në tjetrin ose nga komuna në komunë. Ka vende ku të gjithë rrinë bashkë dhe ku kjo nuk ndodhë”. Megjithatë, ai beson se këto marrëdhënie” mund të definohen si të mira “.

Konkludojmë se të rinjtë nga të tri komunitetet, me të cilët kemi biseduar, në të gjitha këto komuna punësimin e si problemin kryesor, dhe pothuajse të gjithë synojnë të largohen nga vendlindjet e tyre, ndërsa në pyetjen se si e shikon këtë problem, ai tha se “mungesa e vendeve të punës është një nga problemet kryesore, jo vetëm në Luginën e Preshevës por në të gjithë Ballkanin. Sidoqoftë, në vendin që nuk ju jep mundësinë të zhvilloheni brenda aftësive dhe potencialeve që posedon një individ, ku nuk ju lejohet të arsimoheni në një mënyrë të drejtë, për më tepër duke mos ju njohur as kualifikimet universitare. Një vend që nuk ju jep mundësinë të mbani familjen tuaj me një punë të ndershme dhe profesionale. Së fundmi, ai gjithashtu ua konteston identitetin tuaj, duke mos lejuar shfaqjen e simboleve dhe identitetit tuaj të garantuar nga kushtetuta. Atëherë ju bën më shumë se të qartë se ky shtet nuk e pranon ekzistencën tuaj, duke injoruar kërkesat për barazi,” tha Mustafa.

Kur u pyet nëse ka ndonjë aktivitet ose vend në Bujanoc ku të rinjtë nga të tre komunitetet mund të shkëmbejnë dhe bashkojnë idetë dhe talentet e tyre, Mustafa, i cili ishte gjithashtu shefi i grupit të partisë së Partisë për Veprim Demokratik kur drejtoi qeverinë lokale, tha ” Varet nga komuna në komunë. Por vende të tilla sigurisht që mungojnë “.

Kur u pyet nëse politikanët janë të interesuar të dëgjojnë zërin e të rinjve dhe të respektojnë vërejtjet dhe idetë e tyre, përgjigjja e tij ishte “Mbase edhe unë jam i ri! “

Prati
Obavesti me o
guest

0 Komentara
Inline Feedbacks
Prikaži sve komentare