Piše: Aleksandar Stojanović
Podela nadležnosti između državnih organa u ostvarivanju nacionalne bezbednosti na spoljnom i unutrašnjem planu, u savremenom dobu, pre je provizorna klasifikacija koja omogućava da se na metodološki i didaktički prihvatljiv način razume funkcionisanje sistema bezbednosti, nego kamen temeljac stereotipnog shvatanja bezbednosti države i njenih građana.
Da postoje mnoge dodirne tačke između nadležnosti vojnih i policijskih jedinica, validan primer su jedinice Vojske Srbije sa specijalnom namenom, koje, kako će se videti, imaju dosta toga zajedničkog sa svojim policijskim pandanima.
72. brigada za specijalne operacije je taktička jedinica, namenjena i osposobljena za izvođenje specijalnih operacija, diverzantskih, protivdiverzantskih, protivpobunjeničkih i protivterorističkih dejstava, izviđanje i prikupljanje obaveštajnih podataka, prvenstveno u neprijateljevom rasporedu na taktičkoj i operativnoj dubini, u svim borbenim uslovima.
U stukturi ove jedinice, najvažniji delovi su komanda, Komandni bataljon, Bataljon za specijalne operacije „Grifoni“, Bataljon za specijalne operacije „Sokolovi“, Logistička četa i Vod vojne policije.
72. brigada za specijalne operacije realizuje sledeće zadatke:
- Izviđanje u operativnoj i taktičkoj dubini;
- Izvođenje diverzija na neprijateljskim vojnim objektima;
- Učešće u obaveštajnim operacijama;
- Rešavanje talačkih situacija;
- Uništenje terorističkih grupa;
- Gušenje oružane pobune;
- Otkrivanje i obeležavanje ciljeva za dejstvo avijacije i artiljerije i
- Spasavanje oborenih pilota, ostavljenih i ubačenih izviđačko-diverzantskih grupa i pojedinaca u pozadini neprijatelja.
Karakterizacija same jedinice, kao i taksativno navođenje liste zadataka koje treba da obavi u svom radu, navodi nas na zaključak da postoji dosta dodirnih tačaka u odnosu na ono što smo mogli da vidimo kod, primera radi, Specijalne antiterorističke jedinice i u nešto manjoj meri, Žandarmerije.
Jasno je da 72. brigada za specijalne operacije kao svoju važnu društvenu ulogu navodi rešavanje talačkih situacija, uništavanje terorističkih grupa, gušenje oružane pobune, te akcije spasavanja ostavljenih pojedinaca ili grupa u pozadini neprijatelja.
Ipak, ono što predstavlja suštinsku razliku u odnosu na posebne i specijalne jedinice policije, koje su, mahom defanzivnog karaktera, izraziti ofanzivni potencijal 72. brigade za specijalne operacije.
Da je tako, možemo se uveriti uvidom u zvaničnu elaboraciju rada ove jedinice, te analizom zadataka koje treba da obavi u tom istom radu – izviđanje u operativnoj i taktičkoj dubini, izvođenje diverzija na neprijateljskim vojnim objektima, te učestvovanje u obaveštajnim operacijama. Sve to nas navodi na zaključak da se radi o jedinici formiranoj da dela, pre svega, na tlu neprijatelja, a tek onda da realizuje svoje defanzivne zadatke na teritoriji matične zemlje.
Da bi svoju misiju realizovala na predviđen način, unutar 72. brigade za specijalne operacije se realizuje intenzivna obuka koju čine selektivna obuka, osnovna i napredna obuka specijalnih jedinica.
Selektivnaobukatraje 10 nedelja i realizuje se kroz fazu eliminacije i fazu kvalifikacije. Kandidati koji uspešno savladaju program selektivne obuke, primaju se i raspoređuju na formacijska mesta u jedinicama 72. brigade za specijalne operacije i upućuju na osnovnu i naprednu specijalističku obuku.
Osnovna specijalistička obukatraje šest meseci i sastoji se od: fizičke obuke, vatrene obuke, osnovne obuke snajperista, taktičke obuke, taktičke obuke specijalnih jedinica, topografije i orijentacije na zemljištu, obuke na sredstvima i sistemima za vatrenu podršku, obuke na telekomunikacionim sredstvima, kao i izvođenja taktičkih vežbi.
Napredna obuka specijalnih jedinicatraje šest meseci i obuhvata usavršavanja putem kursiranja u jedinicama 72. brigade za specijalne operacije i centrima za obuku Vojske Srbije. Napredna obuka se načelno realizuje kroz sledeće oblike obučavanja: u upotrebi vatrenog i hladnog oružja, u veranju u letnjim i zimskim uslovima, u preživljavanju u prirodi, u savladavanju vodenih prepreka, u skijanju, izradi eksplozivnih materijala i tome slično.
Usavršavanja pripadnika jedinice se realizuje i pohađanjem različitih kurseva u zemlji i inostranstvu. Cilj ovako definisanog plana i programa obuke budućih pripadnika 72. brigade za specijalne operacije jeste njihovo osposobljavanje za delovanje u svim uslovima, u cilju realizacije projektovanih zadataka koji su stavljeni pred samu brigadu.
Valjana obuka pripadnika ove specijalne jedinice je od suštinskog značaja, budući da se radi o jednoj od najbitnijih jedinica u našem sistemu bezbednosti, čiji je značaj za postizanje i očuvanje nacionalne bezbednosti Srbije od nemerljivog značaja.